Plannen Meelfabriek definitief

Bij de redactie kwamen verschillende vragen binnen hoe het nu staat met de ontwikkelingen rondom de Meelfabriek waarvan in 2005 het zogenoemde “masterplan” van de Zwitserse architect Peter Zumthor werd gepresenteerd.

Op het Meelfabriekterrein zal een combinatie van wonen, horeca, sportcentra, kantoorruimte en expositieruimte worden gerealiseerd, compleet met haven. Er wordt verwacht dat in 2008 de werkzaamheden van start zullen gaan.

In de loop van 2009 zal begonnen worden met de bouwwerkzaamheden, aldus een woordvoerder van architect Zumthor.

Onder meer vanuit de voormalige Wijkvereniging Oostelijke Binnenstad en individuele bewoners werden er bezwaren aangetekend tegen de plannen.

Maar door een uitspraak van de Raad van State in oktober 2007 is het Bestemmingsplan onherroepelijk geworden. De plannen gaan nu gefaseerd worden gerealiseerd. Met de uitwerking van de eerste fase zal spoedig worden gestart.

Dit betekent dat er in de zomer van 2008 een definitief ontwerp komt. Ook wordt in de loop van 2008 een aanvang gemaakt met de bouwvoorbereidingen. Begin 2009 zal volgens de huidige planning met de start van de bouw worden begonnen.

Voor bewoners en verenigingen kan er nu alleen nog wat inspraak mogelijk zijn wat betreft de inrichting van de omgeving.

In de plannen staat het allemaal mooi omschreven: “Waar het Meelfabriekcomplex al sinds 1988 niet meer in gebruik is, zal een levendige en mooie combinatie van wonen, horeca, kantoorruimte en expositieruimte worden ingericht.”

Achter “Compleet met haven!” staat een uitroepteken.

Woonruimte
Uiteindelijk moet het project onder meer 16.000 m² hoogwaardige woonruimte van verschillende types realiseren, waaronder lofts- in de vernieuwde structuren; de Waterfronttoren, het Meelmagazijn, het Riffellokaal en in het Molengebouw.

Er zal ook nieuwe woonruimte toegevoegd worden in de Katoenparktoren en in het Singelloftgebouw.

Verder is er 7.400 m² gereserveerd voor studentenhuisvesting, waarvan 2.400 m² in de bestaande Schoonmakerij en 5.000 m² in nieuwe gebouwen aan het Looiersplein en het Waardgrachtgebouw.

Horeca
Aan de kant van de Zijlsingel zal een Harbour Café & Restaurant komen. Bovenop het complex een Sky bar met restaurant met spectaculair uitzicht.

Verder worden een fitnesscentrum en een gezondheidsclub in het oude Ketelhuis ondergebracht.

Stedenbouwkundig
De gemeente Leiden stelde als stedenbouwkundige voorwaarden een vijftal belangrijke eisen aan het project.

Er moest meer openheid en groen komen, het water aan de Zijlsingel moest bereikbaar zijn, het terrein zou doorgetrokken worden naar de historische Binnenvestgracht, een groene verbinding tussen Anker- en Katoenpark moest er komen alsmede woningbouw aan de Waardgracht.

Stedenbouwkundige overwegingen die aan het project ten grondslag lagen waren volgens de architect Zumthor onder meer het behoud van de industriële sfeer van de Meelfabriek en het daaraan toevoegen van nieuwe gebouwen voor onder meer culturele voorzieningen.

Verder is het de bedoeling dat er een spannende dialoog “tussen de oude structuren en de nieuwe architectuur tot stand wordt gebracht en “de zwaardere historische gedeeltes” moesten in balans worden gebracht met de elegante moderne architectuur en tot één geheel geconstrueerd,” aldus de architect.

Door de diverse ruimtes op een goede wijze te verbinden met het water zouden er bovendien nieuwe diensten kunnen worden aangetrokken, zoals recreatie, cultuur, winkels, praktijkruimten, cafés en restaurants.

In de oude silo's, in het hart van het complex, komt een kunst- en expositieruimte van ongeveer 8.000 m² met galerieën en studio's. Hierin worden ook ateliers van verschillende afmetingen gecreëerd zodat ze geschikt zijn voor spannende woon-werk combinaties.

Het openbare leven zal zich volgens de plannen afspelen op de begane grond van het geheel. Het plan voorziet hier in een hele serie nieuwe, aantrekkelijke publieke ruimtes.

De bijzondere ontsluiting die er naar de waterkant zal komen wordt “bijzonder” genoemd, en mogelijk gemaakt door het “openen van de begane grond van de bestaande gebouwen”.

De Meelfabriek Plaza zal de nieuwe wandelpassage worden die het Katoenpark met het Ankerpark zal gaan verbinden en de wandelroute langs de Oostbinnensingel.

Monument
De Meelfabriek werd in 1883 gebouwd. In 1928 werd de firmanaam De Koster veranderd in de NV Meelfabrieken “De Sleutels”, v/h De Koster & Co.

Vanaf de oorsprong werden er in de loop van de tijd gebouwen aan toegevoegd,maar door een overproductie van meel werd in 1987 bekendgemaakt dat de Meelfabriek haar poorten zou sluiten.

Er waren plannen om het gebouwencomplex te slopen, te restaureren, er luxe woningen of kantoren van te maken, ondertussen raakte het complex zwaar in verval.

Uiteindelijk werd in oktober 2000 het hele complex aangewezen als beschermd rijksmonument en nu wil men er zonder verlies van de karakteristieke waarde een nieuwe bestemming voor vinden.

Het plan voor de herontwikkeling is tot stand gekomen uit overleg tussen de gemeente Leiden en De Meelfabriek C.V. Laatstgenoemde bestaat uit v.o.f. Meelhattan en SLS Studentenhuisvesting.

Bewoners
De bewoners in de omgeving vragen zich af of het allemaal wel zo nodig is. “Door het inpakken van de fabriek aan de kant van de Waardgracht en de Oosterkerkstraat verdwijnt juist het zicht op het monument,” aldus een bewoner van de Waardgracht.

Ook de geplande flat aan het Looiersplein zal het zonlicht voor de bewoners aan het Wevershof wegnemen.

Verder wordt er flinke bouwoverlast en milieuoverlast verwacht, en in de toekomst zal er veel meer autoverkeer gebruik willen maken van de Zijlsingel en de Oosterkerkstraat, wegen die nu al zwaar overbelast zijn.

In de presentaties van de architect en de projectontwikkelaars wordt het allemaal heel mooi en spannend voorgesteld. Maar of er werkelijk veel overblijft van het monumentale karakter, en of de wijk ervan verbetert door er allemaal horeca te vestigen, is volgens velen een tweede vraag.

En wat de een mooi vindt, kan een ander juist weer lelijk vinden. De vraag is ook in hoeverre het historische karakter van de singels wordt aangetast?

Naar verluidt kost de hele ontwikkeling van het gebied 100 miljoen euro. Door een uitspraak van de Raad van State in oktober 2007 is het Bestemmingsplan onherroepelijk geworden. En in de loop van 2008 zal er met de bouwvoorbereidingen worden gestart.

In de maand mei staat er een bewonersbijeenkomst gepland vanuit de wijkvereniging Tussen de Rijnen om de bewoners van Nieuw Groenhoven, de wijk die aan de voet ligt van de Meelfabriek, verder te informeren.

R. IJzendoorn